दोषमुक्तीसाठी आत्मपरीक्षण

दोषमुक्तीसाठी आत्मपरीक्षण

मुलांनो जर कोणी तू असा आहेस किंवा तू तसा आहेस अशितोष दाखवणारे वाके ऐकविली की आपणाला समोरच्या व्यक्तीचा प्रचंड राग येतो आणि आपल्या गुणांची प्रशंसा किंवा तारीफ केली की आपला आनंद गगनात मावेनासा होतो. हे साहजिकच आहे. मात्र जर कोणी आपल्यातील दोष दाखवत असतील तर त्यांना आपण धन्यवाद म्हटले पाहिजे. कारण त्या निमित्ताने आपण ते दोष दूर करण्याचा प्रयत्न तरी करीत असतो. डेल कार्नेगी तत्त्वज्ञाने म्हणतो की 99% लोक असे असतात की स्वतःच्या दोष किंवा स्वतःची चूक कबूल करायला ते तयार नसतात. म्हणून त्यांच्यातील ते दोष कधीच जाऊ शकत नाहीत. आरशावर जेव्हा धूळ असते तेव्हा त्याच्या वरून आहात फिरवणे आवश्यक आहे. त्याशिवाय आरशा वरील दूर जात नाही. प्रतिमादेखील चांगली दिसत नाही. घरामध्ये वावरत असताना आई-वडील भाऊ-बहीण हे आपल्याला आपल्यात असलेले दोष दाखवितात तर शाळेत गुरुजींकडून हे काम होते. लहान असताना प्रत्येक जण आपल्यातील गुणदोषांचे विवेचन करतात आपण मोठे झाल्यावर आल्यावर आपणाला मग कोणी याविषयी बोलत नाही. विशेषकरून शाळेतील शिक्षकांकडून आपल्यातील दोष उणिवा व कमतरता स्पष्टपणे कळल्या तर त्यांच्याकडून मिळालेली दोष दूर करण्याचे उपाय व त्यावरील मार्गदर्शन सुद्धा फारच मोलाचे ठरते. गुरु इयर यांनी म्हटल्याप्रमाणे हजार गुण प्राप्त करणे सोपे आहे परंतु एक दोष दूर करणे फार कठीण आहे. म्हणूनच शालेय वयात सर्व दोष दूर कसे करता येतील याचं विचाराने वागत राहिल्यास नक्कीच सुधारणा होऊ शकते. आपल्याकडे भरपूर गुण असून सुद्धा एका अवगुणामुळे आपली प्रगती खुंटते. समाजात मान सन्मान मिळत नाही. एवढेच काय कधीकधी नोकरीसुद्धा मिळत नाही. जमा लोक आपल्या बाबतीत त्यांचे सर्व गुण चांगले आहेत मात्र एकच अवगुण आहे असे बोलतात तेव्हा मन उदास होते. म्हणूनच फ्रान्क्लीन म्हणतो की आपल्या मृत्यूपूर्वी स्वतःचे दोष नष्ट करा म्हणजेच सर्वांच्या स्मरणात राहू जगात भगवंताशिवाय परिपूर्ण असा कोणीच नाही. मध्ये काही ना काही दोष उणीव किंवा कमतरता नक्कीच असते. अजून एक बाब आपण नीट लक्ष नेहमी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे ती म्हणजे इतरांचे दोष दाखविताना ते दोष आपल्यात नाहीत ना याचे आत्मपरीक्षण करून जाणून घ्यावे अन्यथा लोका सांगे ब्रह्मज्ञान आपण कोरडे पाषाण म्हणीप्रमाणे आपली अवस्था होऊ शकते.